ارتباطات اجتماعی نقش تعیین کننده‌ای در زندگی امروزی ما ایفا می‌کنند. به طور مشخص، می‌توانید با نگاهی به شبکه اجتماعی و مجموعه ارتباطات اجتماعی حرفه ای هر شخص، تصویری از برآیند و نتیجه حرکت او را به دست آورید و حتی جایگاه اجتماعی او را در آینده حدس بزنید. البته، پیش از هر چیز باید به این نکته اشاره کنم که منظورم از شبکه ارتباطات اجتماعی حرفه ای، ناظر به مفهوم رایج شبکه‌های اینترنتی اجتماعی نیست و ارتباطات واقعی انسانی در خارج از فضای مجازی را در نظر دارم. تصور می‌کنم این نقل قول معروف را شنیده‌اید که “شما میانگین پنج شخصی هستید که بیشترین میزان زمان‌تان را با آنها می‌گذرانید”. در واقع این عبارت، فارغ از اعتبار گوینده‌اش، نشان‌دهنده اهمیت ساختار شبکه ارتباطی هر فرد است. با وجود همه کارکردهای مثبت ارتباطات اجتماعی، همه ما در میان تعاملات روزمره‌مان با انبوهی از رابطه‌ها مواجه هستیم که بیش از انتفاع، آسیب‌زننده‌اند و زمان و انرژی ما را به سبب ماهیت و محتوای‌شان هدر می‌دهند. این مسئله به ویژه، با گسترش روزافزون تکنولوژی‌های ارتباطی و افزایش بعضاً بی‌هدف دامنه ارتباط‌هایمان ضرورت بیشتری یافته و لازم است که به طور مستمر نگاهی به شبکه ارتباطات اجتماعی حرفه ای خود بیندازیم و با حذف ارتباطات آزاردهنده و جایگزینی ارتباطات مطلوب، ساختارش را بهینه کنیم.

اگر جست‌وجویی در اینترنت داشته باشید، انواع مختلفی از فهرست‌ها را با عناوینی نظیر اینکه “با چه کسانی در ارتباط باشید” یا “از ارتباط با چه کسانی اجتناب کنید”، خواهید یافت. نکات خوبی هم در رابطه با مدیریت ارتباطات در شبکه‌های اجتماعی در نوشته‌های محمدرضا شعبانعلی وجود دارد که خواندن‌شان خالی از لطف نیست. واقعیت این است که ارتباطات ما، آینده ما را تشکیل می‌دهند. بنابراین بهتر است با مدیریت رابطه‌هایمان، کنترل انرژی و زمان خود را به دست بگیریم و فرصت بیشتری برای همنشینی و رابطه با افراد ارزشمند و مورد علاقه‌مان داشته باشیم. در این یادداشت کوتاه به پنج اصل بنیادین برای بهبود ساختاری شبکه ارتباطات اجتماعی حرفه ای اشاره می‌کنم که شخصاً آنها را به‌کار می‌گیرم، اما قطعاً شما نیز با این اصول کم و بیش روبه‌رو بوده‌اید:

افرادی را که به تعهدات حرفه‌ای‌شان عمل نمی‌کنند، از دایره ارتباطی‌تان حذف کنید. مسلماً ما آنقدر زمان نداریم که بخواهیم آن را برای تعلل دیگران در انجام تعهدات حرفه‌ای متقابل هدر دهیم، بنابراین این اصل را به ویژه برای کیفی‌سازی شبکه ارتباطی‌تان در بلندمدت در نظر داشته باشید. صادقانه باید گفت اشخاصی که به تعهدات حرفه‌ای‌شان عمل نمی‌کنند، به شما توهین می‌کنند. به عنوان یک قاعده شخصی و با در نظر گرفتن همه اتفاقات و رخدادهای ناگهانی، معمولاً بعد از اینکه تکرار چنین رخدادی را در دو یا سه نوبت ببینم، آن رابطه را کنار می‌گذارم.

افرادی که توانایی مدیریت و ایجاد تمایز میان زندگی شخصی و حرفه‌ای‌شان را ندارند، کنار بگذارید. یکی از شایع‌ترین توجیه‌هایی که از افراد مختلف می‌شنوم، گلایه از وضعیت دشوار در زندگی شخصی/حرفه‌ای و به تبع آن بازماندن از زندگی حرفه‌ای/شخصی است. افرادی که توانایی مدیریت و جداکردن وجوه مختلف زندگی‌شان را ندارند، افراد بالغی نیستند و برای عدم بلوغ‌شان بهانه‌تراشی می‌کنند. برایم جالب است که این افراد اغلب فکر می‌کنند شرایط زندگی‌شان پیچیده‌تر از دیگران است، در حالی که بهترین توصیف برای آنها، درماندگی در اداره شرایطی‌ست که افراد بالغ با مدیریت بهینه آن، مانع از پدیدارشدن آشفتگی‌ در دیگر ابعاد زندگی‌شان شده‌اند. بهترین راه برای برخورد با این افراد این است که اجازه دهید در همان وضعیت به اصطلاح پیچیده و دشوار خودشان به سر ببرند و از افزایش سطح ارتباطات‌تان با آنها اجتناب کنید.

افرادی که به زمان شما اهمیت نمی‌دهند، شایسته احترام و حضور در دایره ارتباطات شما نیستند. بدون شک، ارتباط با چنین افرادی را حتماً تجربه کرده‌اید، افرادی که در اجرا و انجام امور تاخیر دارند و به زمان‌بندی مورد توافق توجه نمی‌کنند. راه حل شخصی من در رابطه با چنین افرادی تعیین یک مهلت زمانی مشخص و مواجهه قاطعانه در صورت تاخیر در دستیابی به آن مهلت است. من زمان کافی برای هدر دادن به دلیل کوتاهیِ شخصیِ دیگران را ندارم و تصور نمی‌کنم شما هم داشته باشید!

و البته دو نکته مهم درباره تکنولوژی‌های ارتباطی:

کیفیت ارتباطات اجتماعی حرفه ای اشخاص هیچ رابطه‌ای با گسترش شبکه‌های اجتماعی مجازی او ندارد. زمان خودتان را برای حضور در این شبکه‌ها هدفمندانه مدیریت کنید و به خاطر داشته باشید که حضور در این شبکه‌ها برای شما منجر به خلق تصویر می‌شود. بنابراین همان‌طور که شرکت‌ها از برند و تصویر خود محافظت می‌کنند، از برند شخصی‌تان محافظت کنید. به شخصه توصیه می‌کنم در شبکه‌های حرفه‌ای عمومی مانند لینکدین یا شبکه‌های حرفه‌ای اختصاصی (مانند آکادمیا به عنوان یک شبکه اجتماعی علمی) حضور داشته باشید و از این حضور در قالب زیربنایی برای ایجاد روابط پایدار در خارج از دنیای مجازی استفاده کنید.

برنامه‌های پیام‌رسان موبایلی قاتلان ارتباطات اجتماعی واقعی هستند. با ماهیت این ابزارها مخالفتی ندارم، اما بر خلاف توصیه قبلی‌ام به حضور در شبکه‌های اجتماعی مجازی، پیشنهاد می‌کنم استفاده از این برنامه‌ها را مدیریت کنید. این برنامه‌ها ضمن اتلاف زمان، امکان مدیریت ارتباطات‌ در دنیای واقعی را از شما می‌گیرند.