هفته گذشته مصاحبه کوتاهی با خبرگزاری بازار درباره اکوسیستم نوآوری و به‌طور خاص، نقش دولت در این اکوسیستم داشتم و به چند پرسش درباره چالش‌های اکوسیستم نوآوری و نقش دولت برای مواجهه و مقابله با این چالش‌ها پاسخ دادم. اگر بخواهم چکیده مصاحبه‌ام را در یک جمله بیان کنم این است که “ما را به خیر تو امید نیست، شر مرسان!”
از دیدگاه نهادی، نقش دولت در اکوسیستم نوآوری چیزی به جز فراهم آوردن زیرساخت‌های نهادی نیست. فراهم آوردن زیرساخت‌های نهادی در قالب اقداماتی نظیر بازتعریف قوانین و سازوکارهای راه‌اندازی یک فعالیت تجاری، تسهیل تامین مالی از طریق نظام پولی یا بازار سرمایه، نوسازی نظام قضایی برای رسیدگی به دعاوی و مسائل حقوقی مختص به اکوسیستم نوآوری، پیش‌بینی اقتضائات آموزشی ویژه این اکوسیستم در نظام آموزش عمومی مدارس و آموزش عالی و البته اجتناب از وضع قوانین و محدودیت‌های دست‌وپاگیر برای اکوسیستم نوآوری و نقش‌آفرینان آن طبقه‌بندی می‌شود. اما متاسفانه دولت (یا حاکمیت در معنای عام‌تر) به‌جای ایفای چنین نقشی، رویکردی مداخله‌گرایانه را در پیش گرفته است:
- در بخشی از کسب‌وکارهای نوآور سهام‌داری می‌کند، یا با اعمال فشارهایی از قبیل مکانیسم‌های قانون و مجوز، سهامداران را وادار به خروج از شرکت کرده و آن کسب‌وکار را تصاحب می‌کند؛
- خود را در جایگاه رهبر ارکستر موضع‌یابی کرده و جهت‌گیری تغییر و تحول صنعت و اکوسیستم و کسب‌وکار را برحسب تمایلات خودش تعیین می‌کند؛
- با اعمال یک رویکرد امنیتی، بخشی از فرصت‌های رشد و توسعه را از بین می‌برد؛
- و، با مجموعه اقدامات و سیاست‌گذاری‌های خود در سایر حوزه‌ها، مجموعه‌ای از پیامدها و تبعات منفی جانبی را بر اکوسیستم نوآوری و نقش‌آفرینان آن وارد می‌سازد.
در نتیجه، شاید همین گزاره “ما را به خیر تو امید نیست، شر مرسان!” بهترین توصیفی باشد که از نقش دولت در اکوسیستم نوآوری وجود دارد. برای مطالعه این مصاحبه کوتاه بر روی وب‌سایت خبرگزاری بازار می‌توانید از لینک ذیل استفاده کنید:
عدم حضور مستقیم دولت در اکوسیستم نوآوری، بهینه‌سازی تدریجی نظام اقتصادی با کسب‌وکارهای نوآور
