مشاوره مدیریت در کانون زندگیِ حرفه‌ای‌ام قرار گرفته: پروژه‌های متعدد مشاوره استراتژی و ساختار در هلدینگ‌ها، ایفای نقشِ مشاور معتمد برای مدیران عامل و اعضای هیئت‌مدیره چندین گروه صنعتی، حضور در هیئت‌مدیره برخی از شرکت‌ها، مسئولیت در کمیته تایید صلاحیت حرفه‌ای مشاوران مدیریت برای اخذ گواهی CMC، و تدریس در کلاس‌های دانش‌افزایی برای مشاوران مدیریت بخشی از این منشور چندوجهی هستند. به‌همین سبب هر روز با طیف وسیعی از چالش‌های این حرفه مواجهم و می‌توانم مسائل خاص حرفه مشاوره مدیریت را از زوایای گوناگون ارزیابی و تحلیل کنم و نگاشتن مجموعه یادداشت‌هایی که با عنوان مدرسه مشاوره مدیریت منتشر می‌کنم، برآیندی از این وضعیت است.
در میان چالش‌های مختص به حرفه مشاوره مدیریت، درک ناصحیح از «نقش» مشاور پررنگ‌تر و عمیق‌تر است. گزاره‌های زیر را در واکنش به همین مسئله با شما که ممکن است کارفرمایِ مشاور یا خودِ مشاور باشید، در میان می‌گذارم:
انتظارات خود را از نقش «مشاور» شفاف کنید و آنها را به شکل شفاف با مشاور مطرح کنید تا بتوانید از این نقش به‌طور بهینه استفاده کنید. در غیراین‌صورت درگیر لوپ (حلقه) مخربی می‌شوید که حاصلی به‌غیر از اتلاف منابع برای سازمان‌تان ندارد.
در صورتی‌که مشاور مناسبی انتخاب کرده باشید، شخصی را همراه سازمان‌تان دارید که از دانش «مدیریت سازمانی» در یک حیطه محدود و مشخص برخوردار است؛ ممکن است برخی از مشاوران در تعدادی از زمینه‌های فنی هم دارای شایستگی‌های تخصصی باشند، اما انتظار تسلط بر ابعاد فنی از مشاوران مدیریت بیجاست.
مقبره ابوعلی سینا در همدان واقع شده است! راه‌حل همه مسائل سازمانی‌تان را از یک مشاور طلب نکنید. اگر هم چنین رویکردی داشتید و مشاورتان به درخواست شما پاسخ مثبت داد، احتمالاً انتخاب ناصحیحی داشته‌اید.
مشاوران مدیریت صرفاً توانایی نقش‌آفرینی در «تصمیم‌سازی» را دارند؛ «تصمیم‌گیری» که حیطه عمل مدیران است، نه در دامنه توانمندی مشاوران است، و نه امکان تفویض به آنها را دارد.
مشاوران مانند دیگر گروه‌های شاغلان مبتنی بر یک «قرارداد» و توافق اجتماعی فعالیت می‌کنند. انتظار نقش‌آفرینی از مشاوران در خارج از دامنه توافق‌شده غیرمنطقی است.
«زمان» منبع استراتژیک مشاوران مدیریت است؛ این نکته در تعاملات با مشاور و انتظاراتی که از او داریم، مهم‌ترین متغیر است. نمی‌توانید یک قرارداد مشخص سه‌ماهه با مشاور منعقد کنید و بعد به دلایلی نظیر اختلاف میان ذی‌نفعان درگیر در پروژه یا مسئله پیش‌پاافتاده‌ای مانند عدم هماهنگی درون‌سازمانی برای برگزاری جلسات انتظار داشته باشید مشاور برای شش‌ماه به سازمان متعهد باشد.
سازمان‌ها مشاور می‌گیرند، زیرا: (۱) می‌خواهند از دیدگاه‌های تخصصی مشاور استفاده کنند؛ (۲) قابلیت‌های سازمان در آن موضوع مشخص قابل اتکا نیست؛ (۳) به یک نگاه بیرونی و خارج از چارچوب نیاز دارند. در هر سه حالت تلاش برای تحمیل نظرات‌مان به مشاور غیرمنطقی است وگرنه اصلاً چه نیازی به صرف هزینه برای به‌کارگیری مشاور بود؟!
به تشخیص مشاورتان احترام بگذارید. این احترام به‌معنای پذیرش بی‌قید و شرط نظرات مشاور نیست؛ بلکه به‌معنای درک نقش مشاور و پذیرش نگاه تخصصی او به مسئله از زاویه‌ای است که ممکن است با دیدگاه شما اختلاف داشته باشد. در نهایت این شما هستید که «تصمیم می‌گیرید» چه راه‌کاری را اجرا کنید.
مدل کسب‌وکار مشاوران مدیریت بر اساس تعامل با تعدادی از سازمان‌ها در یک پروسه از پیش تعیین‌شده است. «پرداخت حق‌الزحمه» مشاور بخش مهمی از این پروسه است و سازمان‌هایی از مشاوره متعهدانه بهره‌مند می‌شوند که تعهد متقابلی نسبت به مشاور داشته باشند؛ از جمله در مسئله پرداخت حق‌الزحمه.
